Edukacja ekologiczna

Jednym z elementów wdrażania strategii zrównoważonego rozwoju i polityki środowiskowej CEMEX jest budowanie świadomości ekologicznej zarówno pracowników, jak i podwykonawców oraz społeczności lokalnych, w sąsiedztwie których prowadzimy działalność.

Edukacja ekologiczna pracowników

Świadomi, odpowiednio wyszkoleni i zaangażowani pracownicy to gwarancja skuteczności działań w zakresie ograniczania naszego wpływu na środowisko. Cyklicznie edukujemy kadrę zarządzającą zakładami CEMEX Polska oraz pracowników operacyjnych w zakresie wymagań prawnych i standardów korporacyjnych CEMEX. Tworzymy też platformę do wymiany dobrych praktyk pomiędzy zakładami.
Ponadto prowadzimy program CEMEX dla Planety który ma na celu budowanie świadomości ekologicznej pracowników w obszarach wychodzących szeroko poza aspekty funkcjonowania zakładów produkcyjnych i pracę biurową. Program edukacyjny prowadzony jest za pomocą za maili informacyjnych, konkursów oraz plakatów w pomieszczeniach socjalnych.

W latach 2019-2021 w ramach programu przeprowadzono kampanie (wybrane):

Konkurs „I Ty możesz zostać eko-bohaterem” z okazji Dnia Ziemi, w ramach którego pracownicy CEMEX mogli sprawdzić posiadaną wiedzę z zakresu ekologii oraz pochwalić się tym, co na co dzień robią dla planety.
Podczas Światowego Dnia Ochrony Środowiska wszyscy otrzymali praktyczny poradnik jak poprzez zmianę codziennych nawyków przyczynić się do poprawy stanu otaczającej nas przyrody.
Kampanię zachęcającą do korzystania z roweru, komunikacji miejskiej czy podwożenia współpracowników do miejsca pracy – to z okazji Europejskiego Dnia Bez Samochodu.
Projekt edukacyjny „Zero waste” podczas Tygodnia Gospodarki o Obiegu Zamkniętym propagujący dobre nawyki zakupowe.
Akcję „Mistrz recyklingu” wyjaśniającą nowe zasady segregowania odpadów komunalnych.
W ramach grudniowej kampanii „Świąteczny prezent dla Planety” pracownicy dowiedzieli się jak wybrać przyjazne środowisku drzewko bożonarodzeniowe oraz mieli okazję spróbować swoich sił w tworzeniu recyklingowych ozdób choinkowych – wspólnie ze swoimi rodzinami.

CEMEX wierzy, że jedynie świadomi i prezentujący odpowiednie postawy ekologiczne pracownicy gwarantują spełnienie zasad zrównoważonego rozwoju, a tym samym są w stanie zapewnić dobry stan środowiska dla obecnych jak i przyszłych pokoleń.

Edukacja ekologiczna społeczności lokalnych

Poprzez projekty edukacji ekologicznej skierowane do społeczności lokalnych pragniemy pokazać wartość otaczającego nas środowiska oraz świadczonych przez nie usług, jak również zachęcić do jego ochrony.

W latach 2016-2021 prowadziliśmy m.in. projekty:

„Zostań badaczem przyrody i poznawaj otaczający nas świat”. To całoroczny program zajęć z edukacji ekologicznej. W semestrze letnim przeprowadzono łącznie 18 zajęć, w semestrze zimowym 15. Wiosenne zajęcia służyły ukazaniu bogactwa przyrody – owadów, ptaków, drzew i roślin zielnych. Jesienią uczniowie zmierzyli się z zagadnieniami takimi jak odpady i prawidłowy recykling, smog i ochrona klimatu.
„Pszczoły i trzmiele nasi przyjaciele” Dzięki współpracy ze specjalistami z Fundacji Siłaczka w szkołach podstawowych, m.in. Łodzi, w Trąbkach Wielkich, Dziergowicach, Jaroszowcu oraz Troszynie, utworzono klomby z roślinami użytkowymi dla pszczołowatych oraz ulokowano specjalne ”hotele” dla owadów. Efekty projektu są monitorowane przez uczniów szkół.
„Kruszywa bez tajemnic” to projekt, w ramach którego szkolimy uczniów i nauczycieli (tutaj stosujemy formułę „Train the Trainer” z gmin, w których znajdują się kopalnie CEMEX, procesu wydobycia i produkcji kruszyw, historii powstania złóż oraz rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Do tej pory spotkania odbyły się w Szkołach Podstawowych w Rudnikach, Mstowie, Borzęcinie Dolnym, Cisku, Trąbkach Wielkich i Kluczach oraz w Czerwinie.
„Wieczór z nietoperzami” to nietypowa lekcja dla uczniów klas 4-7 szkół podstawowych mieszczących się w okolicy jednego z zakładów firmy. „Wieczór z nietoperzami” rozpoczął się od wykładu dotyczącego morfologii i zachowań nietoperzy przeprowadzonego przez wykładowcę akademickiego. Następnie wszyscy uczestnicy lekcji udali się na tropienie nietoperzy przy wykorzystaniu detektora dźwięków, jednocześnie przyglądając się różnorodności jesiennych form życia na terenie zrekultywowanej kopalni „Lipówka”.

Ścieżki edukacji ekologicznej

Rekultywacja nieeksploatowanej już kopalni to końcowy etap działalności w obrębie danego złoża, do którego przedsiębiorcę zobowiązuje koncesja i jest to przywrócenie wartości przyrodniczych i użytkowych terenu. Natomiast rewitalizacja to nadanie obszarom poeksploatacyjnym nowych funkcji, zgodnych z otaczającym środowiskiem i wpisujących się w potrzeby społeczeństwa danego regionu. W CEMEX Polska postawiliśmy na edukację dot. sukcesji i stworzyliśmy dwie ścieżki edukacyjne: Lipówkę – w nieeksploatowanej kopalni wapienia oraz Bierawę – tuż obok działającego zakładu kruszyw.

Lipówka – o ścieżce

Przyrodnicza ścieżka edukacyjna „Kopalnia przywrócona naturze” powstała w 2013 roku na terenie dawnego wyrobiska „Lipówka” w Rudnikach, wykorzystywanego do 1989 r. przez Cementownię Rudniki jako źródło wapienia (główny surowiec w produkcji cementu). Obszar ten charakteryzuje się wyjątkowymi walorami widokowymi oraz bogactwem i różnorodnością przyrody.

Ścieżka jest efektem współpracy CEMEX z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków i Uniwersytetem im. Jana Długosza w Częstochowie. Powstała dzięki dofinansowaniu CEMEX oraz Fundacji CEMEX „Budujemy przyszłość”. Celem projektu jest upowszechnienie wiedzy na temat przyrody, budowanie społecznej akceptacji dla ochrony lokalnych wartości przyrodniczych, poszerzenie oferty w zakresie edukacji przyrodniczej oraz rozwoju poznawczego dzieci i młodzieży, a także wzrost walorów rekreacyjnych i potencjału turystycznego regionu.
Obecnie w skład ścieżki wchodzi 20 tablic edukacyjnych rozmieszczonych na 13 stanowiskach tematycznych, prezentujących najciekawsze fragmenty kamieniołomu, gatunki roślin i zwierząt, ich siedliska oraz obiekty przyrody nieożywionej. W 2016 roku ścieżka została uzupełniona o dodatkowe tablice o tematyce geologicznej, opracowane przez ekspertów z Muzeum Geologicznego, Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie (oznaczone symbolem GEO)."

Stanowiska obserwacyjne

Dobry Widok - Panoramiczny widok wyrobiska. Formy przekształcenia terenu. Sukcesja na terenach poprzemysłowych. Wydobycie kamienia wapiennego. Ptaki migrujące. Na dnie jurajskiego morza - GEO
Skalne Jezioro - Organizmy ekosystemów wodnych. Ptaki wodne i drapieżne Wapienie uławicone - GEO
Wierzbowisko - Interakcje międzygatunkowe
Jezioro Kumaka - Bogactwo i ochrona gatunkowa płazów. Ptaki krzewów
Jezioro Niespodzianka - Glony i bezkręgowce wodne
Szeptunowa Skała - Paleontologia i speleologia - GEO
Stara Grzęda - Zadrzewienia jako środowisko życia bezkręgowców
Krzemionkowa Dolinka - Historia wydobycia w kopalni „Lipówka” - GEO
Porosty - Mali Pionierzy - Zróżnicowanie porostów jako wynik symbiozy pomiędzy grzybami i glonami
Apteka Natury - Rośliny lecznicze i trujące
Słoneczny Stok - Fauna i flora ciepłych muraw. Ptaki wiosną, ptaki jesienią.
Podwodne budowle sprzed 160 milionów lat - Wapienie skaliste. Zwierzęta morza Jurajskiego - GEO
Ślady plejstoceńskich zlodowaceń - Pochodzenie głazów narzutowych na terenie Lipówki - GEO

Plan kamieniołomu Lipówka i trasa ścieżki

W ramach projektu wydano bogato ilustrowany przewodnik po ścieżce „Lipówka – kopalnia przywrócona naturze”, który jest doskonałą pomocą dydaktyczną - uzupełnia treści przedstawione na tablicach i ułatwia poruszanie się po ścieżce. Przewodnik został opracowany przez zespół z UJD, a ukazanie się tej publikacji było możliwe dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach oraz CEMEX Polska. Przewodnik został bezpłatnie przekazany lokalnym ośrodkom edukacyjno-wychowawczym, bibliotekom oraz jednostkom administracji lokalnej.

Najważniejsze informacje o tym miejscu można znaleźć również w ulotce oraz w kilkuminutowym filmie.

Ścieżka „Kopalnia przywrócona naturze” jest powszechnie i bezpłatnie dostępna przez cały rok.

Lokalizacja i kontakt

Rudniki, ul. Dworcowa 15C
Gmina Rędziny (naprzeciw dworca PKP Rudniki)
Właściciel obiektu: Cementownia Rudniki CEMEX Polska Sp. z o.o. ul. Mstowska 10, 42-240 Rudniki
Telefon: 34 321 05 00

Aktualne informacje o ścieżce na: Facebook Kamieniołom Lipówka

Pliki do pobrania:

Przewodnik "Ścieżka edukacyjna w Lipówce"
Zadania i scenariusze lekcji Kopalnia Lipówka

Bierawa – o ścieżce

Na co dzień żwirownia w Bierawie jest czynnym zakładem wydobywczym, a od września 2017 roku stała się także miejscem edukacji ekologicznej. Niezwykłe walory przyrodnicze tego miejsca można poznać dzięki nowo otwartej ścieżce edukacyjnej, przygotowanej przez CEMEX Polska we współpracy z Uniwersytetem im. Jana Długosza w Częstochowie i Stowarzyszeniem Ruch Inicjatyw Społeczno-Ekologicznych Przytulia.

Ścieżka „Bierawa – kopalnia przywrócona naturze” składa się z 10 stanowisk, rozmieszczonych wokół zbiorników poeksploatacyjnych, w bezpośrednim sąsiedztwie przepływającej obok Odry. Dzięki informacjom zawartym na tablicach dowiemy się, w jaki sposób przyroda koegzystuje z działalnością wydobywczą i samoistnie wkracza na wyeksploatowane obszary. Tereny przekształcone w wyniku działalności górniczej kreują dobre warunki do rozwoju siedlisk dla licznych gatunków roślin i zwierząt.

Poszczególne tablice są poświęcone m.in. występującym w żwirowni ptakom, ssakom i płazom, charakterystycznym roślinom oraz śladom i tropom, na które można się natknąć podczas spacerów po okolicy. Nietypową atrakcją ścieżki jest obecność „czarnych dębów” – drewna kopalnego wydobytego ze złoża. Celem pomysłodawców ścieżki było stworzenie miejsca do prowadzenia zorganizowanej edukacji ekologicznej w terenie.

Ścieżka jest dostępna nieodpłatnie wyłącznie dla grup zorganizowanych. Z uwagi na prowadzone w jej sąsiedztwie wydobycie kruszywa zwiedzanie ścieżki wymaga uprzedniego zgłoszenia do kierownika żwirowni lub zespołu ochrony środowiska: tel. 22 571 41 00 lub 22 571 77 01.